Algemeen

 
Beste leden van de gemeenteraad,

Voor u ligt de eerste tussenrapportage 2022. In deze rapportage laten we zien hoe wij er financieel voor staan na de eerste vier maanden van 2022.

Om met het belangrijkste te beginnen: in 2022 voorzien we financieel een zwaar jaar. We zien een groot aantal tegenvallers op ons af komen. Onze financiële positie staat onder druk aan het begin van deze raadsperiode en het vooruitzicht is niet beter. Het lijkt er op dat de gevolgen van de coronapandemie in de maatschappij een plek hebben gekregen. Daar staat tegen over dat we voor een aantal grote opgaven staan.

De eerste opgave waar voor staan heeft te maken met de uitkeringen uit het gemeentefonds. In plaats van een maartcirculaire hebben we een maartbrief ontvangen over de verwachte hoogte van de gemeentefondsuitkeringen. Met een circulaire worden gemeenten geïnformeerd over de omvang en verdeling van het gemeentefonds. De maartbrief bevat de belangrijkste maatregelen uit het coalitieakkoord die betrekking hebben op het gemeentefonds. Vier jaar geleden hebben we ervaren dat een brief niet de zekerheid geeft van een circulaire. Daarom wachten we met het maken van een overzicht van de financiële gevolgen voor ons, tot na de meicirculaire. Er gaat hoogstwaarschijnlijk een herverdeling plaatsvinden van uitkeringen uit het gemeentefonds. Ook de opschalingskorting wordt in 2026 structureel doorgevoerd.  Schagen bevindt zich al in financieel zwaar weer. Deze herverdeling betekent dat we het in 2026 in financieel nog zwaarder weer komen, zoals ook aangegeven in de kadernota 2023.

Een andere opgave zijn de effecten van de oorlog in de Oekraïne. Deze vragen veel van gemeenten, zowel financieel als qua inzet. Het gaat hier niet alleen over de directe kosten. Het gaat vooral over indirecte stijgingen in kosten door inflatie en het stijgen van prijzen. Dat heeft gevolgen voor onze begroting. Het aanleggen van wegen en het bouwen van woningen wordt namelijk duurder. Ook stijgen de brandstofprijzen. In deze rapportage hebben wij alle effecten van de oorlog in de Oekraïne zo goed mogelijk verwerkt. Wel blijven er veel onzekerheden over de mate waarin we wel of niet worden gecompenseerd voor deze stijgingen in de kosten.

Verder werken we aan het herstel van de organisatie. Voor 2022 betekent dit dat we geld investeren om verschillende onderdelen binnen onze organisatie te kunnen verbeteren.
Om de organisatie op orde te brengen is er o.a. een benchmark uitgevoerd door Berenschot naar onze formatie, zijn we bezig met ons werkgeversmerk, werken we aan een duidelijke planning voor de komende maanden zodat we als organisatie beter weten wat onze opgave is en werken we tegelijk aan het verhogen van de kwaliteit van onze advisering. Intern hebben we gewerkt aan het opstellen van de leidende principes.

De afgelopen jaren zijn risicovolle jaren geweest. Dit had te maken met de coronapandemie en de tekorten op de jeugdhulp en Wmo. Onze begroting blijft kwetsbaar. Op basis van de maartbrief lijkt het er op dat we vanuit het regeerakkoord eenmalig extra geld mogen ontvangen. Tegelijkertijd lijkt het er op dat na 2026 de druk op de begroting wordt opgevoerd. Het voordeel van deze eenmalige extra uitkering vervalt daarmee. In de nabije toekomst moeten er daarom een aantal bezuinigingen dan wel additionele inkomsten worden gegenereerd (b.v. extra belastinginkomsten).

Het is belangrijk om aandacht te blijven besteden aan het op orde krijgen van de begroting. Het heeft tijd nodig om onze financiële huishouding structureel op orde te brengen. De komende jaren krijgt dit in de Planning en Control documenten extra aandacht.